Sosyolog Palabıyık: İnternet bağımlılığının önemli bir sebebi kolay erişebilirliktir

2000’li yıllardan sonra çocuklarda internet bağımlılığının oluştuğuna dikkat çeken Sosyolog Doç. Dr. Adem Palabıyık, sanal alemin gerçek dünyada olmayan imkanı çocuklara sunduğuna vurgu yaparak ailelere uyarılarda bulundu.

 

İnternet bağımlılığının önemli nedenlerinden birinin erişebilirlik olduğuna dikkat çeken Palabıyık, çocukların tek tuşla istedikleri bilgilere kolayca erişebildiğini dile getirdi.

 

Çocuğun kendi ailesinden bağımsız sanal alemde inşa ettiği gerçeklikten uzaklaştırabilmenin tek yolu, onunla alakalı olan ilgiyi kesmemek olduğunu ifade eden Palabıyık, sanal alemde çocuğun kendisini özgür hissedebildiğinin altını çizdi.

 

 

“2000'li yıllardan sonra çocuklarımızda internet bağımlılığı başladı”

 

İnternet bağımlılığıyla ilgili İLKHA muhabirine konuşan Palabıyık, “Özellikle 2000'li yıllardan sonra çocuklarımızda internet bağımlılığı başladı. Bu internet bağımlılığının birçok sebebi var. Bunun ilk sebebi kolay erişebilirlik. Çocuklar özellikle tek tıkla, yani tek tuşla istedikleri bilgilere kolayca erişebiliyorlar. Çocukların eriştiği bu bilgiler, onların ulaşamayacakları belki yüzlerce kilometre uzaklıkta olan bilgilerin, ellerinin altında olmasına sebep oldu. Bu da çocukların kendileri için sanal dünya oluşturmasını sağladı.” dedi.

 

“Çocuklar sanal alemde ne yapıyor?”

 

“Çocuklar sanal alemde ne yapıyor?” diyen Palabıyık, “Özellikle kendi kurallarını belirliyorlar. Dışarıdan onlara dayatılan bir kural yok. İstedikleri zaman bu kuralları esnetebiliyor, istedikleri zaman da bu kuralları katı hale getirebiliyorlar. Yasak koyucu kendileri oldukları için, o yasayı yorumlayan yine kendileri oluyor. Yasak koyucu, yasa yorumlayıcı olan çocuklar, istedikleri zaman bu yasaları değiştirebilme şansına sahip olmalarından dolayı sanal alemde kendilerine bir kale oluşturuyorlar ve bu kaleye kimin girip, kimin giremeyeceğini de onlar belirliyorlar. Bu Kale içerisinde, bu sanal dünya içerisinde kurmuş oldukları bütün ilişkileri bir anda kesme imkanları da var ama bu gerçek dünyada mümkün değil. Çünkü muhatap olduğunuz insanlar, bireyler, anne ve baba, sizin üzerinizde belli hak ve hukuka sahip ama böyle olmayan bir imkanı sanal dünya çocuklara sunuyor. Çocuklar istedikleri kişiyle görüşme, istedikleri kişiyle de görüşebilmeme şansını elde ettikleri için, istedikleri anda milyonlarca insanla kurdukları ilişki yine tek tuşla milyonlarca insanla kesebiliyorlar. Bu onlara inanılmaz bir özgürlük alanı sunuyor.” ifadesini kullandı.

 

“İnternet bağımlılığının esas sebebi”

 

Palabıyık, çocukların gerçek dünyada kurduğu toplumsal ilişkiler, belirli bir kurala dayandığı, bu kurala uymadıklarında toplumsal zeminden dışlandıkları için sana alemde de bunun tam tersini inşa ettiklerini vurguladı.

 

Palabıyık, “İşte inşa ettikleri, yeniden düzenledikleri ve sonsuz olan bu gerçeklik, aslında onların internet bağımlılığının esas sebebi. İnternet bağımlılığı, çocuğun kendisini gerçek dünyada var edememesinin sonucu olarak, sana alemde bir kodla, bir kimlikle ya da bir veriyle inşa etme sonucunda ortaya çıkıyor. Çocuk bu veriyi istediği şekilde kullanıyor, istediği şekilde yönlendiriyor. Hoşuna gitmediği zaman da bu veriyi ortadan kaldırabiliyor. Dolayısıyla sanal alem, çocuğa bu şansı verdiği için, bu şans üzerinde çocuk kendisini değerlendiriyor. Hatta orada ünlü oluyor. Bir tarafta keskin nişancı, çok iyi tanınan bir isim oluyor. Bu varlığını sanal dünyada inşa ettiği için, oraya bağımlı hale geliyor.” diye konuştu.

 

“Çocuk sana alemde ne elde ediyor?”

 

Çocuğun kendi ailesinden bağımsız sanal alemde inşa ettiği gerçeklikten uzaklaştırabilmenin tek yolunun, onunla alakalı olan ilgiyi kesmemek olduğunun altını çizen Palabıyık, şunları söyledi:

 

“Çocuk sana alemde ne elde ediyor? Önce buna bakmak lazım. Birincisi orada bir popülaritesi var. İkincisi orada kendisine ait oluşturduğu bir gerçeklik var. Üçüncüsü ise, o gerçekliği sanal alemde yeniden inşa etme hakkı var. Peki gerçek dünyada bunu yapabiliyor mu çocuk? Gerçek dünyada ailenin ortaya koyduğu kural var. Çocuk da bu kurala uymak zorunda. Bu kurala uymadığı zaman çocuk, sanal alemde inşa ettiği gerçekliği bu dünyada inşa edemiyor. Dolayısıyla sanal alemde kopamıyor. ‘Ben orada daha özgürüm.’ diyor.  Gerçek dünyadaki özgürlüğü kısıtlanıyor.”

 

İnternet bağımlılığından kurtulmanın yolları

 

Çocuğun internet bağımlılığından kurtarılabilmesi için ailelere önemli tavsiyelerde bulunan Palabıyık, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

“Anne babaların çocuk üzerindeki kısıtlayıcı özelliği kaldırılması lazım. Mesela karar alınca çocuklarla birlikte alınması lazım. Karar mekanizmasında çocukları dışlarsanız, çocuk kendi söz hakkının olmadığını düşünürse, bunun özgürlük alanında da kısıtlar. Çocuğun temel uğraşları neler? Çocuk neyde başarılı? O başarılı olduğu aktiviteleri ailenin sürdürmesi lazım. Bu aktivitelerde karar alındığında ortak karar alınması lazım. Özellikle ergenlik döneminde çocuğun temel uğraşları, merakları var. Bu merakın aile tarafından tanımlanması lazım. Bu uçuk olmamalı. Ayağı yere basmayan merak olmamalı. Özellikle terör örgütleri buralardan besleniyor. Özellikle internet ortamlarının güvenilir hale getirilmesi lazım. Çocuk kilidi denilen bir şey var İnternet dünyasında. Çocuk kilidini de hayata geçirilmesi lazım. Ama en önemlisi aile içi kurdu ilişkiler, arkadaşlarıyla kurduğu ilişkiler, kendini yeniden inşa etmeye çalıştığı ilişkilerde, eğer çocuklara söz hakkı verilse, çocuk sanal aleminde kazandığı o güveni, gerçek dünyada da kazanırsa, o zaman bu bağımlılık belirli bir düzeyde asgariye indirmiş olabilir. Bununla birlikte başarısını ödüllendirilmesi lazım. Siz çocuğun başarısını görmezden gelir, onu ödüllendirmezseniz, o zaman çocuğun o sanal alemdeki bağımlılığını azaltmak çok minimum düzeyde mümkün olmaz.” (İLKHA)