Boncuklu tarla ne zaman kazılacak?

Göbekli tepeden bin yıl daha eski olan Boncuklu tepe ortaya çıkması ardından ödenek yetersizliğinden dolayı bölgede yeterince kazı yapılmaması yüzünden yer altında tarihi hazineler gün yününe çıkarılamıyor.

Zengin Neolitik Çağ buluntularına rastlandı.

Tüm dünya Göbeklitepe’deki çalışmaları büyük bir ilgiyle takip ederken bir haber de 1 yıl önce Mardin Boncuklu Tarla’dan geldi. Yaklaşık 8 yıldır Mardin'in Dargeçit ilçesinin Ilısu Mahallesi'nde devam eden kazılarda insanlık tarihinin zengin Neolitik Çağ buluntularına rastlandı.

Kazılar ne zaman başlayacak

M.Ö. 12.000’lerde inşa edilmiş ve M.Ö. 7.000’lerde terk edilmiş. Yani Boncuklu Tarla yerleşim olarak Göbeklitepe’den de eski olan boncuklu tarlada kazlar ne zaman başlayacağı ise merak konusu oldu. Şanlıurfa’da bulunan Göbekli tepenin ünü dünyaya yayılırken, buradaki yerel yönetimler ve STK ile basın Göbekli tepeyi dünyaya tanıtmak için adeta birbirleri ile yarışıyor.

Göbekli tepeden bin yıl daha eski olduğu ortaya çıkarılan Boncuklu tarlada ise neden hala kazılar yapılmadığı ise dikkat çekiyor. Bir yıldan fazladır ortaya çıkan boncuklu tarlada yer altında saklı tarihi hazinelerin ne zaman gün yüzüne çıkarılacağı ise merak konusu oldu.

​Boncuklu Tarla İsmi Nereden Geliyor?

Boncuklu Tarla, ilk olarak 2008 yılında yapılan yüzey araştırmaları ile keşfedildi ve bölgede çok fazla boncuk bulundu. Bunu gören yöre halkı da bölgeye “Boncuklu Tarla” ismini verdi. 2012 yılında başlayan ve şu an %15’i tamamlanan kazıların yıllarca sürmesi bekleniyor. 8 yıl boyunca devam eden kazılar sonucu elde edilen bilgilere göre; bu yerleşim yeri M.Ö. 12.000’lerde inşa edilmiş ve M.Ö. 7.000’lerde terk edilmiş. Yani Boncuklu Tarla yerleşim olarak Göbeklitepe’den de eski.

Çok sayıda mezar ve mimari kalıntının çıkarıldığı bölgede; mezarlardaki iskeletlerin üzerlerinde şu ana kadar 20.000’in üzerinde boncuk tespit edildi. Arkeologlar boncukların süsleme amaçlı olduğunu ve 12 bin yıl önce dahi süsleme yapıldığını düşünüyor.

Tapınak yapı tespit edildi

Geçmişte birçok medeniyete ev sahipliği yapan Mardin’in, Neolitik dönem açısından da önemli bir yere sahip olduğu anlaşılıyor. Yerleşim yerinde yapılan kazılarda açığa çıkarılan mimari kalıntılar çoğunlukla Orta PPNB’ Dönem’e (MÖ 8. Bin) tarihlenmekle birlikte MÖ 10. Binin ikinci yarısına tarihlenen (PPNA-PPNB Geçiş Dönemi) kalıntılar ayrı bir önem teşkil etmektedir. Bu bağlamda Boncuklu Tarla yerleşiminin doğu alanında 2017 yılında yapılan kazı çalışmalarında tespit edilen köşeleri yuvarlatılmış konutlar ve konutların merkezinde bulunan ve birçok yayında ‘Tapınak’ olarak ifade edilen özel bir yapı tespit edilmiştir. 2019 kazı sezonunda ise söz konusu yapıların kazı çalışmaları tamamlanmış ve merkezde bulunan yapının yaklaşık 10×8 m boyutlarında olan özel bir yapı olduğu anlaşılmıştır. Bina içerisinde 4 adet taş dikme tespit edilmiştir. Binanın kuzey-doğu yönünde iki ve güney-batı yönünde ise 3 adet niş tespit edilmiştir. Yapılan kazılar esnasında binanın inşası için alanın yaklaşık 2 metre derinliğinde kazıldığı ve binanın bu çukur içerisine inşa edildiği görülmektedir. Duvarları yassı doğal taşlar ve çamur harç ile inşa edilen binanın merkezinde simetrik bir şekilde bulunan dikmelerin aynı zamanda çatıyı taşıyan kolon görevi gördüğü de anlaşılmaktadır”. Epi-Paleotik olarak isimlendirilen Neolitik öncesi dönemden itibaren yerleşimlere uzun süre ev sahipliği yapan Boncuklu Tarla, kazıların sürmesiyle bilim dünyasını daha da şaşırtacağa benziyor. Diyarbakır Çayönü ve Körtik Tepe gibi yerleşimlerle de çağdaş olan Boncuklu Tepe’nin, insanlık tarihinin önemli bir evresi olan tarım, evcilleştirme, yerleşik hayat ve inanç konuları hakkında önemli bilgiler vereceği düşünülüyor.

Avcılıktan yerleşik hayata geçiş izleri

İnsanlık tarihinin avcı–toplayıcılıktan, yerleşik hayata geçiş süreci; tüm insanlık tarihini değiştiren ve insanlığın bugünkü haline gelmesine büyük katkı sunan oldukça önemli bir dönem. Avcı–toplayıcılıktan, yerleşik hayata geçiş aşamaları temel hatlarıyla bilinse de Boncuklu Tarla’da, bu geçiş döneminin daha da aydınlatılmasını sağlayacak önemli bulgular gün yüzüne çıkıyor.

Arkeologlar, Boncuklu Tarla’nın buğday ve arpanın nasıl insanlar tarafından yetiştirilmeye başladığı, keçi ve koyun evcilleştirilmesi gibi yerleşik hayata geçişi sağlayan birçok konuda bilgi verdiğini belirtiyor. Şu ana kadar keşfedilen eski uygarlıklar düşünüldüğünde, Boncuklu Tarla; avcı–toplayıcılıktan, yerleşik hayata; dolayısıyla tarım toplumuna ve üretime geçen ilk insanların yaşadığı bölge olarak düşünülebilir.

Ayrıca kazılarda bulunan mezarlardaki iskeletlerin pozisyonları, bölgede yaşayan insanların yeniden doğuşa inandıklarını kanıtlayacak nitelikte. Şu an için tarihin bilinen en eski insanları; ölüleri için ayrı mezarlıklar yapmak yerine ölülerini evlerinin altına, ana rahmindeki cenin pozisyonunda gömmeyi tercih etmişler. Bu da aslında ölülerini yanlarından uzaklaştırmak istemediklerini ve onları cenin pozisyonunda gömerek yeniden doğuşlarını kolaylaştırmayı amaçladıklarını düşündürüyor.

20 bin boncuk çıkarıldı

Mezarlardan; boğa, geyik, leopar, yılan, dağ keçisi gibi hayvanların şekillerinden yapılmış yaklaşık 20 bin  boncuk çıkarıldı. Bu; o dönemde yaşayan insanların karşılaştıkları hayvanlar hakkında fikir vermesinin yanında sanatın da temel ihtiyaçlar kadar önemli olduğunu bizlere bir kez daha gösteriyor. Zor şartlarda yaşanılan ve yaşamak için birçok ağır iş yapılması gereken bir dönemde, mezarların çeşit çeşit boncuklarla süslenmesi, mezarlarda kemer, toka, küpe ve değişik süs eşyalarının yer alması sanatın insanlık tarihi kadar eski olduğunu kanıtlıyor. Henüz %15’i tamamlanan ve birçok yeni buluntu ortaya çıkaran Boncuklu Tarla kazıları, önümüzdeki günlerde hepimizi şaşırtacak yeni bilgiler edinmemizi sağlayacak gibi görünüyor.

Göbeki tepeden bin yıl daha eski

1995 yılından beri Urfa Göbeklitepe’de devam eden kazı çalışmaları, Göbeklitepe tarihinin 10.000 yıl öncesine kadar dayandığını ortaya çıkarmıştı. Şu an Göbeklitepe tarihteki en büyük ve en eski ibadet merkezi olarak biliniyor. Mısır Piramitleri’nden 7500 yıl daha eski olan Göbeklitepe’deki tapınakları inşa edildikten yaklaşık 1.000 yıl sonra yığma kum ile insanlar tarafından üstleri kapatılmış ve şimdi orada koca bir tarih gün yüzüne çıkıyor.