Tahta parçası usta eliyle sanat aletine dönüşüyor

Dinlediğimizde kulaklarımızın pasını silen ve birçoğu müzikte enstrüman olarak kullanılan saz, ustaların uzun, zahmetli, ince işçilik isteyen bir çalışma sonucu kullanılabilir hale geliyor.

 

Bir tahta parçasını ince dokunuşlarla bir sanat eserine dönüştüren saz ustası Emrah Levent, saz yapımının başından sonuna kadar emek isteyen ve titiz bir çalışma gerektirdiğini ama zevkli bir çalışma olduğu için bu zahmetlere değdiğini belirtti.

 

Çalışmalarında Hamur Belediyesi'nin katkılarının olduğunu ve yaklaşık iki yıldır saz üretimi yaptığını belirten Emrah Levent, ilk başladığında hobi olarak yaptığı bu işi zamanla kendisi için ekmek kapısına dönüştüğünü söyledi.

 

Ağrı'nın Hamur ilçesinde Hamur Belediyesi Kültür ve Sanat Merkezi Saz Atölyesi'nde üretim yapan saz ustası Levent, ürettikleri sazları başta, Ağrı ve ilçeleri olmak üzeri diğer yakın illerde de siparişler olduğu için gönderdiklerini ifade etti.

 

"Saz yapımı sabır isteyen bir iştir"

 

Saz yapımında çok hassas ve titiz davrandığını, ince işçilik istediğini söyleyen Levent, "İmalat işi biraz zor bir iş, meşakkatli bir iş, yani en başından en sonuna kadar incelik ve detay isteyen bir iştir. En ufak bir detayı bile kaçırmamamız lazım, çünkü bu ufak detaylar daha sonradan çok büyük sorunlara neden olabiliyor. Sazda belirgin bir şekilde göze gelebiliyor, gerek sesinde olsun gerek şeklinde olsun, işçiliğinde olsun. Çok ince bir işçilik istiyor en başından beri, yontulmasından, birleştirilmesinden. Yani şöyle söyleyeyim, saz sabır isteyen bir iştir, en başından en sonuna kadar. En ufak detayından en ince ayrıntısına kadar sabır isteyen bir iştir, zevkli bir iştir." şeklinde konuştu. 

 

Aşama aşama saz yapımı

 

Saz yapımında aşama aşama neler yaptığını tek tek anlatan Levent, bir sazın yapımının günler sürebildiğini hatırlattı.

 

Levent, "Günümüzde genel olarak yaprak tekneler tercih edildiği için yaprak dediğimiz çıta halindeki malzemenin, fırın dediğimiz yerde ısıtılıp büküldükten sonra teknenin kalıbıyla beraber, teknenin kalıbı var, 38 ise 38 santimetre tekne boyutu, 39 ise 39, 40 ise 40. Ona göre şekillenilip tekne tasarlanır. Hangi ağaç kullanılacak o da önemlidir, dut ise dut, kiraz is kiraz, ardıç ise ardıç. Günümüzde de daha çok ardıç ve dut tercih edilmektedir, hem şekil hem de kalite olarak. Sazımız birleştirildikten sonra, boncuk tutkalıyla birleştiriyoruz, 12 saatlik bir bekletilme süresi var bekletiliyor. İyice kuruduktan sonra sazımızın teknesini elimize alıp başlıyoruz işe. Gerek arka kısmının temizlenmesi, yontulması, el rendesiyle, gerek sazımızın ön bombesi olsun bunlar ince detayla yapılıyor. Çünkü o bombe kısım dediğimiz yer sazın tesviyesini veriyor. Asıl önemli kısımlardan bir tanesi de o kısımdır. Ondan sonra kapağımızı takıyoruz, kapaktan sonra sapımızı takıyoruz tesviyesini yapıyoruz en ince ayrıntısına kadar. Daha sonra cilamızı çekiyoruz, cilamızı çektikten sonra, onun da beklemesi var. Beş kat cila çektikten sonra beş kat da kum zımpara ile zımpara yapılıyor. 220'lik den başlıyor, bin 500, 2 binlik su zımparası yapılıyor. Parlatma işlemi yapıldıktan sonra, bunlar da takıldıktan sonra nota yerleri belirleniyor. Nota yerlerini de belirledikten sonra sazımız hemen hemen bitmiş seviyeye geliyor." ifadelerini kullandı. 

 

"Ağrı’da bu yönden büyük bir talep var"

 

Sazların satın alınması için çevre illerden de talep olduğunu belirten Levent, "Önceliğimiz Ağrı’dır. Gerçekten Ağrı’da bu yönden büyük bir talep var. Şu an baktığımızda Ağrı’da tel değişimi bile yapabilecek biri yok. Ben Hamur’dayım, atölyem Hamur da ama adam Ağrı’dan buraya geliyor tel değiştirmeye. Önceliğimiz Ağrı, kendi ilimize kendi ilçemize yararlı olmak. Çevre illerden de talep oluyor. Serhat Bölgesinde, yakın illerimizden talepler oluyor. Iğdır, Van, Kars, Erzurum gibi yakın illerimizden talep oluyor. Tabi batı illerinden de talep oluyor, elimizden geldikçe bunlara yetişmeye çalışıyoruz." şeklinde konuştu.

 

"Bu işe emek veriyorsun ve güzel bir şey olsun istiyorsun"

 

Uzun uğraşların ardından sazın şekillenmesinin kendisini mutlu ettiğini belirten Emrah Levent, "Minimum üç günde bir saz yapılabiliyor ama sazın işçiliğine ve istenilen talebe göre daha da fazla zamanımızı alabiliyor. Bu işe emek veriyorsun, değer veriyorsun, kıymet veriyorsun ve güzel bir şey olsun istiyorsun. Dediğim gibi emek isteyen bir iş olduğu için, uzun sürüyor. Gerçekten ne kadar uzun sürerse, ne kadar sabırla yapılırsa o kadar güzel bir şey ortaya çıkar verdiğiniz emeğin karşılığı da o zaman ortaya çıkar. Öncelikle istenen işçilik, talep eden kişinin istediği profesyonelliğe göre hareket ediyoruz. Günümüzde bir öğrenci bağlaması dediğimiz bir bağlama ortalama 500 lira gibi cüzi bir miktar. İstenilen profesyonelliğe göre bu ücret daha da artabiliyor yani bin 500, 2 bine kadar da gidebilir, daha fazlasını da bulabilir." şeklinde konuştu.(İLKHA)