Türkçeye farklı dillerden geçen kelimelerin doğru kullanımı

Özellikle Arapça, Farsça ve Osmanlıcadan alınan çok sayıda kelimenin yanı sıra, dünyanın teknoloji ile birlikte küçük bir köy haline gelmesi, farklı ülkelerle ulaşım ve ticaretin artmasıyla bu durum diğer dillerden de Türkçeye birçok kelimenin geçişini sağlamıştır.

 

Ancak söz konusu kelimelerin çoğunun halk tarafından yanlış olarak kullanılması dikkatlerden kaçmıyor. Öyle ki, bu durum kimi zaman televizyon programlarına, bilgi yarışmalarına bile konu oluyor. Yarışmalarda, söz konusu kelimenin anlamı verilerek kelimenin tam olarak nasıl yazıldığı soruluyor.

 

Galat-ı meşhur diye adlandırılan bu kelimeler ve deyimler, yaygın olarak yanlış bir biçimde kullanılması sonucunda zamanla doğru olanın yerini almıştır. Buna kısaca "Herkesin doğru bildiği yanlış" da denebilir.

 

Öncelikli olarak günlük hayatta sıkça kullanılan "yanlış" kelimesi dahi "yalnış" olarak kullanılıyor. Bu kelimeyi yalnız, altmış, mütevazı, acayip, şoför, hafriyat, küsur, orijinal gibi kelimeler takip ediyor.

 

Peki, farklı dillerden dilimize geçen kelimeler halk arasında nasıl kullanılıyor? Bu kelimelerin asıl kullanımı nasıl olmalı? Aşağıda örneklerle sıralayacağımız bazı kelimelerin yanlış ve doğu kullanımlarını dikkatinize sunuyoruz:

 

Yanlış              Doğru

 

Ablem              Amblem

 

Acaip               Acayip

 

Acenta             Acente

 

Acitasyon        Ajitasyon (kışkırtma, duygu sömürüsü yapma)

 

Afaroz              Aforoz (Hristiyanlıkta kovulma cezası, uzaklaştırma)

 

Ahpap              Ahbap

 

Akapunktur      Akupunktur (iğne batırılarak yapılan tedavi),

 

Alarım              Alarm

 

Aliminyum        Alüminyum (kimyasal element)

 

Alobora             Alabora (geminin yan yatması),

 

Anfi                   Amfi (basamaklı olarak yükselen büyük derslik),

 

Antreman         Antrenman

 

Eşortman          Eşofman

 

Barsak              Bağırsak

 

Bilader              Birader

 

Bilimum             Bilumum

 

Poça                  Poğaça

 

Cimnastik          Jimnastik

 

Dekarasyon       Dekorasyon

 

Dersane             Dershane

 

Dinazor              Dinozor

 

Direk                  Direkt

 

Döküman           Doküman (belge)

 

Eksoz                 Egzoz

 

Ensitü                 Enstitü

 

Entellektüel         Entelektüel

 

Erezyon              Erozyon (aşınma)

 

Espiri                  Espri

 

Eşgal                  Eşkâl (dıştan görünüş, biçim)

 

Faliyet                 Faaliyet

 

Fasülye               Fasulye

 

Fermar                Fermuar

 

Fesetmek            Feshetmek (bozmak, dağıtmak)

 

Filim                     Film

 

Fites                     Vites

 

Gangaster            Gangster (Yasa dışı işler yapan çete üyesi)

 

Gardolap              Gardırop

 

Hakkaten              Hakikaten

 

Halisinasyon        Halüsinasyon (Gerçekte olmayanı, görünmeyeni gördüğünü sanmak)

 

Harfiyat                Hafriyat

 

Hıristiyan             Hristiyan

 

Istırap                  Izdırap,

 

İlizyon                  İllüzyon (yanılsama)

 

İnkilap                  İnkılap,

 

İnsiyatif                İnisiyatif (öncelik, üstünlük)

 

İstepne                 Stepne (yedek lastik)

 

İzalasyon              İzolasyon

 

Karegrafi               Koreografi (figür ve anlatımların bütünü)

 

Karekter                Karakter

 

Karnıbahar            Karnabahar,

 

Katalok                  Katalog

 

Kurdale                  Kurdele,

 

Labaratuvar           Laboratuvar,

 

Laylon                    Naylon

 

Mütavazi                Mütevazı (Mütevazi: paralel denk, Mütevazı: Alçak gönüllü)

 

Mahçup                  Mahcup

 

Mahfolmak             Mahvolmak,

 

Makina                   Makine

 

Maktül                    Maktul (Öldürülmüş olan kişi)

 

Manüpülasyon       Manipülasyon (Yönlendirme, seçme)

 

Matamatik              Matematik

 

Mefta                      Mevta (Ölü, ölmüş kimse)

 

Melhem                  Merhem

 

Motorsiklet             Motosiklet,

 

Mönü                     Menü (Yemek listesi)

 

Mustarip                Muzdarip (Izdırap, acı, yakınma)

 

Münübüs               Minibüs

 

Müracat                 Müracaat

 

Mütakip                 Müteakip

 

Mütahit                  Müteahhit

 

Nisbet                    Nispet

 

Orijinal                   Orijinal

 

Şok olmak             Şoke olmak

 

Panaroma             Panorama (genel görünüm)

 

Pardesü                Pardösü

 

Parelel                  Paralel

 

Parlemento           Parlamento

 

Promasyon           Promosyon (Özendirme)

 

Provakatör            Provokatör (Kışkırtmacı)

 

Raslantı                Rastlantı

 

Rasgele                Rastgele

 

Ropörtaj               Röportaj

 

Sada                    Seda (Ses)

 

Safa                     Sefa (Gönül rahatlığı)

 

Sağnak                Sağanak

 

Satlık                   Satılık

 

Sezeryan            Sezaryen

 

Sohpet                Sohbet

 

Sürpriz                Sürpriz

 

Sütüdyo              Stüdyo

 

Şanzuman          Şanzıman

 

Şarter                 Şalter

 

Şarz                   Şarj

 

Şayibe               Şaibe

 

Şevkat               Şefkat

 

Şöför                 Şoför

 

Tabiyat              Tabiat,

 

Tahüt                Taahhüt

 

Tafsiye              Tavsiye (Öneri)

 

Tahtarevalli       Tahterevalli

 

Tastik                Tasdik

 

Temiz                Temyiz (mahkeme kararlarının incelenmesi için bir üst makama gönderilmesi)

 

Tiyo                   Tüyo (Ön kopya, ipucu)

 

Traş                  Tıraş

 

Ukte                  Ukde (içe dert olan şey, düğüm)

 

Ünüforma          Üniforma

 

Unvan               Unvan (Bir kişinin konumu, makamı, sahip olduğu meslek)

 

Vehamet           Vahamet (Güçlük, tehlikeli durum)

 

Vejeteryan        Vejetaryen (etyemez, et yemeyen kişi)

 

Yalnış              Yanlış

 

Yayınlamak   Yayımlamak (Yayım; Gazete, dergi, kitap gibi okunacak şeylerin basılıp dağıtılması, Yayın; Radyo ya da televizyon aracılığıyla halka sunulan, duyurulan, iletilen şey)

 

Yövmiye         Yevmiye (Günlük ücret)

 

Zenaat            Zanaat

 

Zerafet            Zarafet (zariflik) (İLKHA)