Abdulaziz ALTEKİN / Yazar

Elektrik, modern hayatın temel taşıdır. Ancak Türkiye’de, özellikle de Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde, elektrik hizmeti vatandaşlar için adeta bir çileye dönüşmüş durumda. Yüksek faturalar, altyapı yetersizlikleri, plansız kesintiler, hukuki süreçlere rağmen devam eden keyfi uygulamalar ve müşteri hizmetlerindeki ilgisizlik, halkın her geçen gün daha fazla mağdur olmasına neden oluyor. Elektrik şirketleri, piyasanın tekelleşmesiyle birlikte hizmet değil, adeta tahakküm uygular hale geldi.

Mahkeme Kararlarına Rağmen Devam Eden Haksızlıklar

Son yıllarda elektrik faturalarındaki haksız ek bedeller yargıya taşınmış ve mahkemeler vatandaşın lehine kararlar vermiştir. Örneğin, Danıştay, kayıp-kaçak bedelinin faturalara yansıtılmasının hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir. Ancak şirketler, bu kararları uygulamak yerine, benzer ücretlendirmeleri farklı isimler altında almaya devam etmektedir.

Bunun yanı sıra, bazı aboneler mahkeme kararıyla fazla alınan ücretlerin iadesini kazansa da, şirketler bu geri ödemeleri ya geciktirmekte ya da fiilen uygulamamaktadır. Vatandaş, hakkını mahkemede kazansa bile, elektrik şirketlerine karşı hukuki mücadele vermek zorunda bırakılmakta, uzun süren itiraz süreçleriyle mağdur edilmektedir.

Kesintiler: Vatandaşı Cezalandırma Aracı mı?

Özellikle kırsal bölgelerde yaşayan vatandaşlar için plansız ve uzun süreli elektrik kesintileri büyük bir sorun. Elektrik şirketleri, sık sık "bakım çalışmaları" veya "altyapı yenileme" gerekçesiyle kesintiler yapıyor. Ancak bu bakım çalışmalarının neden sürekli ve özellikle kritik dönemlerde yapıldığı ise açıklanmıyor.

Öğrenciler ders çalışamıyor: Kesintiler özellikle akşam saatlerinde yoğunlaştığında, öğrenciler eğitimlerinden geri kalıyor. Özellikle internetin zorunlu hale geldiği uzaktan eğitim süreçlerinde, çocuklar büyük mağduriyetler yaşıyor.

Hastalar büyük risk altında: Evde solunum cihazı, oksijen makinesi veya diğer elektrikli tıbbi cihazlara bağımlı hastalar için kesintiler hayati risk oluşturuyor. Birçok hasta ve ailesi, elektrik şirketlerine bu konuda defalarca çağrıda bulunmasına rağmen, çözüme yönelik somut adımlar atılmıyor.

Esnafın ve çiftçinin zararına neden oluyor: Elektrik kesintileri nedeniyle küçük esnafların POS cihazları çalışmıyor, fırıncılar üretim yapamıyor, kasaplar ve gıda satıcıları soğuk hava depolarındaki ürünlerini kaybediyor. Tarım sektöründe ise sulama sistemleri çalışmıyor, bu da üreticinin mahsulünün zarar görmesine neden oluyor.

Bazı bölgelerde ise toplu kesinti uygulamaları yaşanıyor. Örneğin, birkaç abonenin borcu olduğu gerekçesiyle, yüzlerce kişinin elektriği kesiliyor. Oysa hukuken sadece borçlu kişiye yönelik kesinti uygulanması gerekirken, şirketler topluca kesinti yaparak vatandaşı cezalandırma yoluna gidiyor.

Sayaç Oyunları ve Faturalardaki Şaibeler

Son yıllarda birçok vatandaş, sayaç okuma işlemlerinde ciddi usulsüzlükler yaşandığını dile getiriyor. Bazı abonelere sayaçları okunmadan tahmini fatura kesildiği, sayaç değişimlerinde eski ve yeni sayaçların kayıtlarının doğru tutulmadığı gibi iddialar sık sık gündeme geliyor.

Düzensiz sayaç okumaları: Sayaçların her ay düzenli olarak okunması gerekirken, bazı abonelere birkaç ay boyunca sayaç okunmadığı ve biriken tüketimlerin tek bir faturada yansıtıldığı belirtiliyor. Bu da vatandaşın ödeme yükünü aniden artırıyor.

Sayaç değişimlerinde fahiş faturalar: Sayaç değişiminden sonra eski sayaçtaki tüketimlerin yanlış hesaplandığı, yeni sayaçların ise normalin üzerinde ölçüm yaptığına dair şikâyetler artıyor.

Yüksek fatura şoku: Birçok vatandaş, geçmiş aylarla aynı elektriği tüketmesine rağmen, faturasının bir anda katlandığını belirtiyor. Bunun neden kaynaklandığı konusunda ise şirketlerden tatmin edici bir açıklama yapılmıyor.

Müşteri Hizmetleri: Var mı, Yok mu?

Elektrik şirketlerine ulaşmak, sorunları çözmek neredeyse imkânsız hale gelmiş durumda. Vatandaşlar, müşteri hizmetlerine saatlerce ulaşamıyor veya ulaştıklarında geçiştirici cevaplarla karşılaşıyor.

Fatura itirazları için yapılan başvuruların çoğu dikkate alınmıyor.

Elektrik kesintileri ile ilgili şikayetler "bakım çalışması" bahanesiyle geçiştiriliyor.

Sayaç arızaları ve değişimleri konusunda vatandaşın görüşleri dikkate alınmıyor.

Vatandaşın mağduriyetini gidermek yerine, şirketler kârlarını maksimize etmeye odaklanmış durumda.

Peki, Çözüm Ne?

Mahkeme Kararlarının Eksiksiz Uygulanması:

Yargı tarafından verilen kararlar hiçbir şekilde değiştirilemez veya farklı isimler altında yeniden uygulanamaz.

Toplu Kesinti Uygulamalarına Son Verilmeli:

Borçsuz aboneler, ödeme yapmayan kişiler nedeniyle cezalandırılmamalı.

Sayaç Okuma Süreci Denetlenmeli:

Sayaç okumaları düzenli yapılmalı ve yanlış hesaplamalara karşı bağımsız denetim mekanizmaları oluşturulmalı.

Elektrik Kesintileri Minimize Edilmeli:

Bakım çalışmaları vatandaşın en az etkileneceği şekilde planlanmalı, kritik dönemlerde kesinti yapılmamalı.

Müşteri Hizmetleri Güçlendirilmeli:

Şirketler, müşteri şikayetlerine hızlı ve etkili bir şekilde yanıt vermeye zorlanmalı.

Devlet Denetimi Artırılmalı:

Elektrik şirketlerinin uygulamaları sıkı bir şekilde denetlenmeli ve keyfi kararlar engellenmeli.

Yenilenebilir Enerji Teşvik Edilmeli:

Güneş enerjisi ve rüzgâr enerjisi gibi alternatif çözümler yaygınlaştırılarak, vatandaşların özel elektrik şirketlerine olan bağımlılığı azaltılmalı.

Elektrik, sadece bir hizmet değil, temel bir insan hakkıdır. Ancak mevcut durumda, vatandaşın bu hakkı büyük ölçüde ihlal edilmektedir. Elektrik şirketleri, daha adil ve şeffaf bir hizmet anlayışıyla hareket etmeli, keyfi uygulamalara derhal son vermelidir. Devletin ve ilgili kurumların bu konuda daha etkin önlemler alması ise artık kaçınılmaz bir zorunluluktur. Vesselam...